Voor ik het vergeet: de reeks en het boek

In de één-reeks 'Voor ik het vergeet' (januari 2019) geeft televisiemaker Wannes Deleu een warme en ontroerende inkijk in het leven van zijn grootmoe met dementie. Maar ook in de impact die de ziekte heeft op hemzelf en de familie. Daarvoor woonde hij een maand lang - van 1 december tot 24 december 2018 - in bij zijn grootmoe op wooneenheid het Mispelhof in Den Olm. 

En sinds november 2019 is er ook het boek: 'Voor ik het vergeet. De lessen die ik leerde over dementie', uitgegeven bij Van Halewyck. Zo legt Wannes zijn ervaringen behalve in beeld ook vast in woorden. Vol humor maar vooral vol liefde reikt hij in het boek 10 sleutels aan tot de leefwereld van mensen met dementie.

Lees hier het verhaal achter 'Voor ik het vergeet'

Het is 17 januari 1994. Wannes wordt 10 die dag. Geen feest. Want precies vandaag overlijdt de Bon. Na een jarenlange strijd met haar geheugen, helemaal uitgeput aan de ziekte van Alzheimer.

De Grootva en de Grootmoe zijn Wannes’ grootouders langs moeders kant. Die wonen bij het gezin van Wannes thuis. Kangoeroewonen avant-la-lettre. Twee warme mensen, altijd dichtbij. Beter kan een band tussen grootouders en een kleinzoon niet worden.

De Grootva is een belezen, fiere man, die Wannes van bij de eerste passen alles over de wereld leert. Van de Oude Grieken tot Napoleon. Van uitgestorven dieren tot de landing op de maan. Tot op een dag de eerste lijntjes in zijn hoofd worden weggegomd. De Grootva gaat vergeten. En beseft dat hij vergeet. Dementie in huis. Nog enkele jaren blijft hij hier wonen en wordt hij opgevangen door de Grootmoe, Wannes’ ouders en z’n andere kinderen. Tot de situatie onhoudbaar wordt en de Grootva naar Den Olm verhuist. Naar een zorgcentrum voor mensen die lijden aan dementie. Daar krijgt de ziekte meer en meer vat op hem, tot hij dood gaat, als een schim van de Grootva die hij ooit was.

Een tijd later doemt het spook van Dementie een derde keer op. De Grootmoe durft plots al eens iets te vergeten. Een woord niet te kunnen vinden. Of een dagplanning voor ogen te houden die kant noch wal raakt. Ook zij verliest meer en meer contact met de realiteit van nu, met zichzelf en met haar omgeving. Ze begint aan de reis waarop de Grootva haar voor ging. Na een aantal jaren vertrekt ook zij uit Wannes’ ouderlijk huis en gaat wonen in Den Olm.

Daar woont ze vandaag nog altijd. Terug naar huis keren is al lang geen optie meer. Den Olm is haar nieuwe thuis. Daar eet ze en daar slaapt ze. Daar zingt ze en daar lacht ze. Of daar kan ze onbegrijpelijk boos zijn om dingen die wij niet begrijpen. En daar vecht ze tegen haar alsmaar witter wordende geheugen.

Wannes z’n naam is ze vergeten. Dat hij haar kleinzoon is, weet ze al lang niet meer. De band die er ooit was en die eeuwig leek, is helemaal veranderd. Veranderd, of verdwenen?

In 'Voor ik het vergeet' trekt Wannes tijdens de maand december in bij zijn Grootmoe in Den Olm. Om mee te stappen in het ritme van haar leven. Om weer contact te zoeken met iemand die hij heel goed kent, maar toch een onbekende lijkt. Om te ontdekken hoe er wél nog een connectie kan zijn tussen grootmoeder en kleinzoon. Om er samen te eten en te slapen. Te zingen en te lachen. Of samen onbegrijpelijk boos te zijn om dingen die wij niet begrijpen. Om met tweeën te vechten tegen haar alsmaar witter wordende geheugen.

Met dit persoonlijke verhaal, gaat Wannes op zoek naar antwoorden over dementie. Over wat de ziekte doet met mensen die eraan lijden. Maar evengoed naar de impact op mensen die er heel dichtbij staan: de naaste familie, de verzorgers die dagelijks alles uit de kast halen om van Den Olm een thuis te kunnen maken. Zijn band met z’n Grootmoe is het uitgangspunt, maar van daaruit ontmoet hij de medebewoners, de buren op haar gang, hun familie, vrienden, kleinkinderen, het verzorgend personeel, de dirigent van het koor enz. Deze reeks schetst een beeld van de kracht van mensen en van veranderende, maar niet verdwenen banden.

In 'Voor ik het vergeet' kijkt Wannes zijn grootste angst in de ogen: ooit zelf door dementie ingehaald worden. Het wordt heel persoonlijke en tegelijk herkenbare televisie die bij momenten ontroerend of schrijnend kan zijn, pijnlijk of verontrustend. Maar minstens even vaak hilarisch of verrassend. En altijd: met heel veel liefde.